Van Harbin naar Amersfoort met de Transsiberië Express
10 mei, klaar voor vertrek: Frans en Willy met hun vijf kinderen voor het Yamato Hotel in Harbin
Kaviaar bij het ontbijt
In 1939 ging het gezin De Jongh voor de tweede keer op verlof naar Holland. Ze gingen een jaar eerder vanwege de oorlogsdreiging in Europa. De reis ging dit keer niet met de boot, maar met de Transsiberië Express en zou van China tot in het Gooi elf dagen duren, in plaats van vijf à zes weken met de boot. De reis was dus aanzienlijk korter ondanks een gemiddelde snelheid van zestig kilometer per uur en de veelvuldige, langdurige stops die de trein maakte. De trein vertrok uit Vladivostok, maar ze konden al in Harbin opstappen. Eerst ging het in de trein van Tientsin naar Harbin waar ze in het Yamato Hotel, een Japanse keten, logeerden. Harbin, een stad in Mantsjoerije, was van 1904 tot 1905 in het bezit geweest van Rusland. In 1905 viel het in handen van de Japanners. Vanuit Harbin ging de reis over Vladivostok, Irkoetsk, Tomsk en Moskou. Ze hadden met hun gezin twee hele compartimenten in de trein tot hun beschikking, waarvan er een als speelruimte gebruikt werd. De ramen konden met rolgordijnen verduisterd worden. Op 9 mei vertrokken ze uit Tientsin. Er is een foto gemaakt van hun vertrek. De ouders hadden deze reis goed voorbereid en ze brachten veel spelletjes, zoals knipselspelletjes, en boeken aan boord. In de trein reisde nog een gezin; een Engelse familie met drie jongetjes. Met hen maakten de kinderen een hele circusvoorstelling, waar de ouders naar kwamen kijken. De Russische obers hadden schik in al die kinderen en verwenden hen gruwelijk. De steward vroeg iedere ochtend aan Anneke, die hij Anouschka noemde; “You want some caviar?”, waarop ze altijd ja zei, omdat ze het heerlijk vond. “Je bent voor je leven bedorven”, zei haar latere echtgenoot toen hij dit verhaal hoorde.
Wolven in de taiga
Anneke vertelt dat het ook een reuze spannende reis was. Terwijl ze door de besneeuwde taiga’s reden maakte vader de kinderen wijs dat er wellicht wolven te zien waren: “Als je goed kijkt, wie weet zie je misschien wel een wolf.” Anneke voelde zich wel gefopt toen vader achteraf vertelde dat ze geen wolven hadden kunnen zien, want die sloegen natuurlijk bij het geluid van de trein op de vlucht. Vader had daar reuze lol om. Maar het idee dat je een wolf kon zien hield de kinderen goed bezig. Anneke dacht echt dat ze iets had zien bewegen, dat op een wolf leek. Broertje Frans was anderhalf jaar oud en Anneke vond het emaillen potje dat Willy meetroonde heel gênant. Ze herinnert zich van die reis ook het monotone geluid van de rijdende trein en het besneeuwde landschap van Siberië. Er werd een kort bezoek gebracht aan Moskou met zijn Rode Plein. Ze hoorden toen dat de ondergrondse net was voltooid, in 1938. De prachtige stations waren van marmer. De metrotreinen zoefden langs de stations. Alles was even luxueus. De Russen waren apetrots op deze grootsteedse moderniteit. De De Jonghs besloten met de hele familie de stad te bezichtigen en namen de metro. Op een gegeven moment raakte vader bij het uitstappen met Fransje op de arm tussen de deuren bekneld. Met een gezin met jonge kinderen uitstappen duurde kennelijk te lang. Hij kon zich nog net loswringen. Een angstig moment. Maar als Anneke de verdere herinneringen aan deze reis ophaalt wordt ze weer laaiend enthousiast. Ze heeft alles onderweg als één feest en één groot avontuur beleefd.
Na 10 dagen, op 19 mei, kwamen ze in Amersfoort aan en werden ze afgehaald door oom Paul met zijn verloofde Wiesje en zijn zus, tante Wiesje, dit tot teleurstelling van Anneke, die op oma en opa gerekend had.
Anton en Jetje in een van hun rijtuigen, vertrek uit Harbin
